Cách chăm sóc mẹ bé

Những điểm mà mẹ cần lưu ý

– Nằm nghiêng và không được kê gối trong suốt 6h kể từ sau khi sinh con
– Không được ăn bất kỳ thứ gì trong vòng 6 tiếng sau sinh
– Say 6 tiếng nghỉ ngơi thì mới bắt đầu cho con bú
– Vài ngày sau khi sinh mẹ nên nằm nghiêng và dùng gối kê phía sau lưng
– Chỉ nên ăn những đồ mềm và lỏng. Không ăn đồ tanh hoặc ăn quá no
– Chăm sóc vết mổ cẩn thận
– Một tuần sau khi sinh mẹ nên uống nhiều nước, kiêng lạnh
– Không nên làm việc sớm, nhất là những việc nặng nhọc
– Rèn luyện cơ thể, tránh vận động mạnh

Vấn đề đi lại và nghỉ ngơi

Sau sinh, mẹ nên dành phần lớn thời gian để nghỉ ngơi và chăm sóc đặc biệt để phục hồi sức khỏe. Mẹ bé cần được ngủ nhiều cho lại sức và nên nằm ngửa duỗi thẳng chân để sản dịch được tống ra ngoài dễ dàng hơn. Sau 6 giờ mẹ nên ngồi dậy đi lại nhẹ nhàng để tránh ứ sản dịch, nếu vẫn còn mệt mẹ nên nhờ người thân đỡ khi di chuyển.

Vấn đề dinh dưỡng

Sau sinh mẹ thường bị mất nhiều máu do đó một chế độ ăn hợp lý. Có dinh dưỡng là yếu tố quan trọng đối với mẹ bé. Nếu sinh thường, hãy ăn những loại thức ăn kích thích ra sữa để đủ nguồn sữa cho con bú. Nếu sinh mổ mẹ chỉ nên ăn và uống những thức ăn dạng lỏng trong 6 giờ đầu. Hãy ăn uống đủ nhóm chất để con có thể hấp thụ dinh dưỡng đầy đủ nhất. Nên chọn loại thức ăn có nhiều dinh dưỡng mà lại dễ tiêu hóa như. Canh trứng gà, cháo nhuyễn, rau xanh, các loại thịt đỏ… Không nên ăn mặn, tránh các gia vị có mùi nồng cay có thể ảnh hưởng đến mùi vị của sữa mẹ khiến trẻ không bú như hành, tỏi, tiêu, ớt…

Vấn đề về bầu sữa mẹ

Đối với vú, ngay những giờ sau sinh đầu tiên, mẹ nên cho bé ti ngay sau khi lau sạch đầu vú, để kích thích tuyến sữa tiết sữa. Mẹ nên cho bé bú chọn sữa non và bú nhiều lần trong ngày. Nếu việc tiết sữa bị tắc nên tích cực cho bé bú, triệu chứng đó sẽ dần dần mất đi. Tránh vắt, bóp sai cách gây vỡ tuyến, tia sữa. Cho trẻ bú mẹ sẽ giúp tử cung người mẹ co bóp tốt, sớm trở lại kích thước bình thường và tạo trạng thái tinh thần phấn chấn, gắn bó tình cảm giữa mẹ và con.

Vấn đề vệ sinh cá nhân

Vệ sinh thân thể sau sinh cũng cần phải chú ý, bởi sau sinh sản dịch ra nhiều. Cần vệ sinh vùng âm hộ ít nhất là 3 lần/ngày vào sáng, chiều và tối trước khi đi ngủ. Nếu sản dịch ra nhiều, sản phụ nên vệ sinh nhiều lần hơn. Cần thay băng, giấy vệ sinh, khăn, nước rửa cũng phải sạch sẽ. Tốt nhất nên dùng nước đun sôi để nguội hoặc nước ấm. Có thể dùng dung dịch vệ sinh sát khuẩn pha loãng để rửa. Sau khi rửa xong thì dùng khăn thấm cho khô.
Việc tắm gội cần diễn ra nhanh từ 5-10 phút. Không nên tắm trong bồn, chậu (đặc biệt là không nên ngâm mình trong nước). Phòng tắm phải kín gió và nên tắm bằng nước ấm dù thời tiết nóng hay lạnh. Đối với các mẹ đẻ mổ hay cắt tầng sinh môn, nên thận trọng với vết thương để tránh bung tuột mối chỉ.

Vấn đề về tinh thần

Được chào đón đứa con yêu dấu sau bao ngày trông chờ là điều hạnh phúc nhất mà người mẹ cảm nhận được. Tuy nhiên, sau vài ngày chăm sóc bé chưa quen, phải thức dậy liên tục vào ban đêm. Hay có rất nhiều việc xảy ra mà bản thân người mẹ chưa sẵn sàng chấp nhận. Kèm theo đó là sự thay đổi hormone trong cơ thể khiến mẹ trở nên mệt mỏi. Tính tình trở lên khó chịu, đôi lúc gắt gỏng vô cớ. Những lúc thế này rất cần sự an ủi, sẻ chia của chồng và người thân. Các mẹ không nên suy nghĩ nhiều tránh tình trạng trầm cảm sau sinh- một căn bệnh hay gặp phải hiện nay.

Cách chăm sóc bé

Chú ý giữ ấm cho bé

Khi ở trong bụng mẹ, trẻ đã quen với môi trường nhiệt độ ổn định. Khi ra môi trường bên ngoài, nhiệt độ thay đổi khiến trẻ phải tự thích nghi. Tuy nhiên cơ chế thích ứng của bé còn rất kém, và bé cần được giữ ấm ngay lập tức. Nhiệt độ phòng thích hợp của bé ở mức 27 – 32 độ C.
Trong thời gian này, thần kinh sọ não của trẻ sẽ bị ức chế nên trẻ sẽ ngủ rất nhiều và chỉ thức dậy khi đói hoặc tã bị ướt. Với trẻ dưới 1 tháng tuổi, điều quan trọng nhất đó là giữ ấm cho trẻ. Nếu trẻ sơ sinh bị lạnh, bé có thể bị tấn công bởi các loại vi khuẩn gây bệnh.

Cho trẻ bú thường xuyên khi bé đói

Khi rời xa môi trường ấm áp, đầy đủ dinh dưỡng trong bụng mẹ, trẻ rất có thể bị đói và rét do cần nhiều năng lượng để chống chịu với môi trường bên ngoài. Các bậc cha mẹ cần lưu ý, trẻ sơ sinh có nhu cầu ăn rất cao nên mẹ cần đáp ứng trẻ ngay sau khi chào đời.
Sau đó cũng cần đáp ứng nhu cầu bú sữa của trẻ bất cứ lúc nào trẻ thấy đói chứ không thể cho trẻ sơ sinh bú theo giờ ấn định được.

Tầm quan trọng của sữa non đối với sự phát triển của trẻ

Trong vòng 7 ngày sau khi sinh, lượng IgA trong sữa mẹ cao gấp hàng nghìn lần so với sữa thông thường. 1cm3 sữa non có chứa đến 4.000 bạch cầu, uống sữa non sẽ giúp trẻ có sức đề kháng tốt để tiêu diệt các vi khuẩn có hại trong đường ruột.
Các bé được bú sữa non ngay sau khi sinh có tỷ lệ mắc viêm phổi và tiêu chảy thấp hơn nhiều so với trẻ không được dùng sữa mẹ. Chính vì thế, các bà mẹ không nên vắt sữa non bỏ đi mà nên tận dụng triệt để lượng sữa non này cho trẻ. Nếu mẹ thiếu sữa có thể cho trẻ uống thêm sữa công thức phù hợp theo tháng tuổi.

XEM THÊM

Danh Sách Chuẩn Bị Đồ Đi Sinh Cho Mẹ Và Bé

Chăm sóc trẻ khi tắm

Trước khi đi tắm, bạn nên chuẩn bị đầy đủ khăn, tã, quần áo, nước tắm, thuốc nhỏ mắt, mũi,… để đảm bảo trẻ được giữ ấm ngay sau khi tắm xong. Nơi tắm cũng phải kín gió và không nên tùy tiện sử dụng các loại lá để tắm cho trẻ. Nếu trời lạnh, không cần tắm cho trẻ hàng ngày.
Rốn là bộ phận rất dễ nhiễm trùng với trẻ sơ sinh. Nên cha mẹ cần chăm sóc rốn cho trẻ hàng ngày. Mỗi khi tắm xong, chỉ cần vệ sinh rốn bằng nước muối sinh lý rồi lau khô là được. Nếu muốn trẻ mau rụng rốn thì cần để rốn thông thoáng. Không nên bôi hay sử dụng hóa chất để rửa rốn cho trẻ.

Theo dõi thân nhiệt

Nhiệt độ bình thường của trẻ từ 36,5°C – 37,2°C (nhiệt độ cặp nách). Trẻ sơ sinh có thể bị hạ thân nhiệt cả khi vào mùa hè, từ đó trẻ dễ bị viêm phổi, do vậy mẹ cần cho trẻ nằm phòng thoáng, nhiệt độ phòng thích hợp, đủ ánh sáng. Không quấn trẻ quá kỹ dễ làm trẻ sốt, viêm da, viêm phổi …
Trẻ sơ sinh có nhịp thở bình thường 40-60 lần/phút, trẻ thở đều, nếu thấy trẻ thở nhanh hơn 60 lần/phút hoặc thở chậm hơn 40 lần/phút, hoặc thở không đều, khò khè hoặc co kéo lồng ngực là bất thường.

Theo dõi nhịp thở của bé

Cấu tạo đường thở của trẻ sơ sinh rất mềm và khí quản hẹp. Nên chú ý đến tư thế bế và đặt trẻ nằm sao cho đường thở không bị gập hoặc ngửa quá. Kê gối dưới vai, giữ cổ trẻ ở tư thế trung gian, đánh giá tư thế tốt bằng nhịp thở nhẹ nhàng, đều đặn, trẻ ngủ yên giấc.

Quan sát màu sắc da của trẻ

Bình thường da trẻ hồng, môi và đầu chi hồng. Nếu thấy da trẻ tái, nhợt, tím, hoặc vàng da cần đưa trẻ đến cơ sở y tế kiểm tra.

Chăm sóc da, mắt, mũi, lưỡi

Các giác quan của trẻ sơ sinh còn rất non nớt, chính vì thế chúng cần được bảo vệ và chăm sóc cẩn thận. Cần chú ý:
– Không để trẻ sơ sinh tiếp xúc với mỹ phẩm, xà phòng thô.
– Thay tã ngay khi trẻ làm ướt.
– Sử dụng các sản phẩm dịu nhẹ cho trẻ sơ sinh để tránh làm da bé bị hăm đỏ do phân, nước tiểu kích thích.
– Giữ cho làn da trẻ có độ ẩm phù hợp.
– Không để mắt trẻ tiếp xúc với hóa chất. Nếu trẻ bị chảy nước mắt, xuất hiện ghèn thì chỉ cần vệ sinh bằng nước muối sinh lý.
– Dùng khăn mặt riêng và sạch sẽ để lau mặt cho bé.
– Vệ sinh các bộ phận như mũi, lưỡi hàng ngày bằng nước muối sinh lý.